در تهیه و خرید کارت گرافیک فاکتورهای گوناگونی دخیل می‌باشند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به حافظه ویدئویی یا به عبارتی دیگر VRAM اشاره کرد. ظرفیت مناسب حافظه ویدئویی در جلوگیری از هدر رفت پتانسیل سیستم و افزایش سرعت پردازش، به‌خصوص در حوزه گیمینگ بسیار تأثیرگذار بوده و توجه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. کمبود حافظه کارت گرافیک در افت بسیار چشمگیر و قابل توجه فریم بازی‌های رایانه‌ای دخیل بوده و در برخی از موارد حاد بازی می‌تواند همانند یک اسلایدشو در مقابل چشمان شما اجرا شود، بنابراین توجه به مشخصه VRAM در هنگام تهیه و خرید یک کارت گرافیک از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد؛ اما حافظه مذکور چیست و چرا باید توجه ویژه‌ای به آن شود؟
حافظه ویدئویی یا همان‌طور که پیشتر نیز گفته شد VRAM در حالت کلی نوعی خاصی از تراشه‌های حافظه دینامیک (DRAM) به شمار می‌رود که بر روی برد مدار چاپی کارت گرافیک و در نزدیکی GPU قرار گرفته و به وظیفه نگهداری و آماده‌سازی داده‌های پردازشی پردازشگر گرافیکی را برعهده گرفته‌اند. ماهیت تراشه‌های حافظه ویدئوی در مقایسه با حافظه اصلی (رم) سیستم از شباهت‌های بسیاری برخوردار بوده و تنها تفاوت موجود را در پهنای باند آن‌ها می‌توان جستجو کرد. از آنجایی که پردازشگر گرافیکی (GPU) در مقایسه با پردازنده (CPU) از چندین برابر قدرت بیشتر برخوردار است، بنابراین پردازش داده‌های گردآوری شده در مدت زمانی کوتاه‌تری انجام پذیرفته و لذا سرعت و انتقال آماده‌سازی اطلاعات برای جلوگیری از هدر رفت قدرت از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد، به همین دلیل در طراحی و تولید ماژول‌های حافظه اصلی سیستم از تراشه‌های حافظه مبتنی بر فناوری DDR (به‌عنوان مثال DDR4) و در کارت‌های گرافیک از نوع GDDR (به‌عنوان مثال GDDR6) بهره می‌جویند.
حافظه ویدئویی محلی برای نگهداری داده‌های پردازشگر گرافیکی همچون بافت‌های محیطی، بافر فریم و دیگر پارامترهای مورد نیاز برای پردازش فریم‌ها نظیر اطلاعات نورپردازی، نگاشت‌های سایه و … به شمار می‌رود. در صورت عدم وجود تراشه‌های حافظه در برد مدار چاپی، کارت گرافیک برای دریافت اطلاعات خود نیازمند حافظه اصلی سیستم می‌باشد که به دلیل پهنای باند کمتر و فاصله بیشتر، هدر رفت کارایی، به‌خصوص در مورد جی‌پی‌یوهای قدرتمند کاملاً قابل لمس می‌باشد، این در حالی است که فاصله کمتر و سرعت بیشتر تراشه‌های حافظه ویدئویی در کاهش اثر این پدیده بسیار تأثیرگذار می‌باشد، اما گنجایش مناسب حافظه ویدئویی چه مقدار بوده و آیا وابسته به کاربری مورد نیاز متغیر می‌باشد؟
دو گیگابایت و کمتر
تمامی کارت‌های گرافیک نوین و امروزی با حداقل دو گیگابایت حافظه ویدئویی روانه بازار شده و نمونه‌های دارای ظرفیت کمتر به‌نوعی منسوخ شده به شمار می‌روند. افزایش قدرت پردازشگرهای گرافیکی به لطف بهینه‌سازی‌های انجام پذیرفته در طراحی و توسعه معماری‌های موجود نیاز به افزایش ظرفیت حافظه ویدئویی را به امری ضروری مبدل ساخته‌اند، اما آیا این میزان ظرفیت برای انجام کارهای گوناگون کافی است؟
دو گیگابایت حافظه ویدئویی برای پاسخ‌گویی به نیازهای روزمره همچون تماشای فیلم‌های ویدئویی، جستجوی اینترنت، مطالعه، انجام پروژه‌های سبک دانشگاهی و … کاملاً کافی بوده و حتی در برخی از موارد بیشتر از نیاز نیز محسوب می‌شود. یک کارت گرافیک دو گیگابایتی، منوط به برخورداری از قدرت پردازشی کافی حتی برای اجرای بازی‌های رایانه‌ای نوین و امروزی نیز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، اما افزایش تنظیمات گرافیکی باید با وسواس بیشتری انجام پذیرفته و در مورد عناوین سنگین، افت کارایی و فریم در برخی از صحنه‌ها کاملاً مشهود است، بنابراین در صورتی که قصد اجرای بازی‌های رایانه‌ای متوسط رو به بالا را توسط سیستم خود دارید، دو گیگابایت حافظه ویدئویی به هیچ عنوان کافی نبوده و پشتیبانی از حداقل چهار گیگابایت پیشنهاد می‌شود. از جمله اصلی‌ترین تنظیمات وابسته به حافظه ویدئویی در اجرای بازی‌های رایانه‌ای می‌توان به وضوح تصویر (رزولوشن)، AA (مخفف Anti-Aliasing) و بافت‌های سایه (Shadow) اشاره کرد.
چهار گیگابایت تا شش گیگابایت
چهار گیگابایت حافظه ویدئویی بر روی اغلب کارت‌های گرافیک میان رده مشاهده شده و تعادل مناسبی را در قیمت تمام شده محصول و توان پردازشی به ارمغان آورده است. این میزان گنجایش برای اجرای تمامی بازی‌های رایانه‌ای در وضوح تصویر 1080p و حتی 1440p کافی بوده و به‌راحتی پاسخ‌گوی نیاز اغلب عناوین گوناگون می‌باشد. چهار گیگابایت حافظه ویدئویی برای پاسخ‌گویی به تنظیمات گرافیکی پیش‌فرض بسیاری از بازی‌های مختلف کافی تلقی می‌شود، اما در صورت نصب بافت‌های جداگانه (نظیر Texture Pack ها) ممکن است افت فریم‌های لحظه‌ای و یا بعضاً چشمگیری را ایجاد کند. این موضوع تا حدود فراوانی به‌عنوان اجرا شده و سطح بهینه‌سازی‌های آن باز می‌گردد، بنابراین پیشنهاد می‌شود تا در صورت برخورداری از بودجه مناسب، حتی‌الامکان مدل‌های دارای حافظه ویدئویی بیشتر را از میان کارت‌های گرافیک پیش روی خود انتخاب کنید. چهار گیگابایت حافظه ویدئویی حتی برای رزولوشن 4K (در برخی از بازی‌های رایانه‌ای) نیز کافی به شمار می‌رود، اما برخی از تنظیمات گرافیکی دیگر برای جلوگیری از افت فریم باید با کاهش همراه شوند.
هشت گیگابایت و بیشتر
هشت گیگابایت سایز حافظه ویدئویی و بیشتر بر روی برخی از محصولات میان رده و اغلب کارت‌های گرافیک گران قیمت، پیشرفته و رده گیمینگ مشاهده شده و فضای کافی برای پاسخ‌گویی به تمامی نیازهای ممکن را فراهم آورده‌اند. کارت‌های گرافیک هشت گیگابایتی و بیشتر از توانایی لازم برای اجرای عناوین در وضوح تصویر 4K و فرکانس 120 هرتز برخوردار بوده و امکان افزایش تنظیمات گرافیکی به حداکثر ممکن را نیز مهیا ساخته‌اند، اما برخی از بازی‌های گوناگون ممکن است همچنان افت فریم‌هایی را از خود به نمایش بگذارند که علت اصلی آن به بهینه‌سازی نامناسب و پورت بودن مستقیم بازی از کنسول‌ها باز می‌گردد.
خوشبختانه تناسب گنجایش حافظه ویدئویی با توان پردازشگر گرافیکی توسط کمپانی‌های سازنده کارت‌های گرافیک رعایت شده و محصولاتی مطلوب جهت جلوگیری از هدر رفت پتانسیل در اختیار مصرف‌کنندگان قرار گرفته‌اند. علاوه بر آن باید خاطر نشان کرد که ظرفیت‌های اشاره شده و توضیحات این نوشته حالت کلی و عمومی موجود در حوزه میزان حافظه ویدئویی مورد نیاز را تحت پوشش قرار داده است، اما در عمل فاکتورهای فراوانی درزمینهٔ اجرای صحیح و بی‌عیب و نقص بازی‌های رایانه‌ای، بدون مشاهده کوچک‌ترین افت فریم مرتبط با VRAM مطرح می‌باشند که پرداختن به تک تک آن‌ها از حوصله تنها یک مقاله خارج است. تناسب حافظه ویدئویی و توان پردازشگر گرافیکی در مورد کارت‌های گرافیک مخصوص ورک‌استیشن همچون Quadro انویدیا و FirePro ای‌ام‌دی نیز رعایت شده و نگرانی‌های موجود بابت این موضوع کاملاً رفع شده‌اند.
