راهنمای خرید حافظه رم در سال 2020

میانگین امتیاز این مطلب: 5

میزان حافظه رمی که سیستم در اختیار دارد بر روی توانایی شما در زمینه باز کردن همزمان چند نرم‌افزار و یا مرور همزمان چندین تب در مرورگر وب، تاثیر کاملا محسوسی دارد. کافی نبودن حافظه رم در سیستم می‌تواند شرایط را آنقدر آزاردهنده کند که انگار یکی از جدیدترین عناوین بازی‌های کامپیوتری را با استفاده از تراشه گرافیکی مجتمع پردازنده اجرا کرده‌اید!

اگر قصد ارتقای رم سیستم فعلی خود را دارید و یا برای جمع کردن یک سیستم جدید آماده می‌شوید، در لپ‌تاپ خود به حافظه رم بیشتری نیاز دارید و یا به‌طور کلی در خصوص خرید حافظه رم سوالات مختلفی دارید، با مطالعه این راهنمای خرید حافظه رم می‌توانید تمام اطلاعات مورد نیاز را به‌دست آورید. در این مطلب قصد داریم به شما بگوییم چه ظرفیت رمی برایتان کافی است، سرعت هسته ماژول‌های رم چه اهمیتی دارند و تایمینگ یا زمان تاخیر ارائه شده توسط حافظه‌های رم به چه معنا است. با مطالعه کامل این راهنمای خرید، می‌توانید بدون هیچ مشکلی بهترین تصمیم را برای خرید رم یا رم‌های جدید خود بگیرید.

اگرچه در این مطلب، بر روی خرید رم برای سیستم‌های دسکتاپ تمرکز شده است، اما اکثر توصیه‌ها و مفاهیم ارائه شده در واقع برای لپ‌تاپ‌ها نیز کاملا صادق هستند. در واقع تفاوت اصلی بین خرید رم برای لپ‌تاپ و سیستم دسکتاپ به فرم فاکتور آنها مربوط می‌شود؛ جایی که در لپ‌تاپ‌ها به‌علت کمبود فضا و مسائلی مانند خنک‌سازی بهتر، ماژول‌های رم به‌صورت SO-DIMM تولید می‌شوند و در سیستم‌های دسکتاپ نیز ماژول‌های DIMM در دسترس خریداران قرار دارند.

ماژول‌های رم SO-DIMM یا اصطلاحا رم لپ‌تاپی از نظر طراحی جمع‌وجورتر بوده و به‌طور محسوسی طول کمتری دارند تا به راحتی بر روی برد لپ‌تاپ قابل نصب باشند. خوب است بدانید که بسیاری از لپ‌تاپ‌های مدرن و جدید که از طراحی بسیار باریکی برخوردارند، ماژول‌های رم را با استفاده از لحیم‌کاری بر روی مادربرد نصب کرده‌اند و به همین دلیل امکان تعویض یا ارتقای آنها توسط کاربر وجود ندارد. بنابراین بهتر است پیش از خرید رم یا لپ‌تاپ در خصوص این موضوع تحقیقات لازم را انجام دهید.

اگر دقیقا نمی‌دانید به چه مقدار حافظه رم نیاز دارید، بهترین راه این است که فشار کاری متداول و همچنین بودجه‌ای که در دسترس دارید را مدنظر قرار دهید. برای مثال، یک ماژول رم 16 گیگابایت برای اکثر کاربران بهترین انتخاب است، اما در صورتی که یک کانتنت کریتور یا تولیدکننده محتوای دیجیتال و کاربر حرفه‌ای و علاقه‌مند به علوم کامپیوتری هستید، ممکن است روزانه به توانایی بالایی در زمینه چندپردازشی یا مالتی‌تسکینگ نیاز داشته باشید که در این صورت با توجه به زمینه کاری، حتی حافظه‌های رم 128 گیگابایتی نیز قابل توصیه خواهند بود!

سرعت هسته حافظه‌های رم با مقیاس مگاهرتز (MHZ) نمایش داده می‌شوند و تایمینگ یا زمان تاخیر یک ماژول رم نیز با چهار عدد (مثلا 36-15-15-15) بیان می‌شود. فرکانس و تایمینگ دو پارامتر بسیار مهم هستند که در نحوه عملکرد یک ماژول رم تاثیر بسیار زیادی می‌گذارند. در خصوص این پارامترها در ادامه به‌صورت مفصل توضیح خواهیم داد، اما اجازه دهید پیش از آن، به چند نکته سریع در خصوص خرید ماژول‌های رم اشاره کنیم.

ارزش خرید ماژول‌های 16 گیگابایتی: در حال حاضر و با توجه به قیمت‌ها، 16 گیگابایت حافظه رم (چه به‌صورت یک ماژول 16 گیگابایتی و چه دو ماژول 8 گیگابایتی) ارزش خرید بالایی را ارائه می‌دهد. گیمرها و افرادی که به‌دنبال بهره‌وری متوسط هستند حتی با 8 گیگابایت رم نیز مشکل خاصی ندارند، اما وقتی چندین تب را در مرورگر وب خود باز می‌کنید و همزمان چند برنامه را در حال اجرا دارید، ممکن است این 8 گیگابایت خیلی سریع‌تر از چیزی که تصور کنید، مصرف شود. خوب است بدانید که اختلاف قیمت بین ماژول‌های 8 و 16 گیگابایتی آنقدر زیاد نیست و بهتر است به سراغ رم بیشتر بروید. افرادی که به تولید محتوای دیجیتال به‌صورت جدی و حرفه‌ای مشغول هستند نیز می‌توانند دو یا حتی چهار ماژول 16 گیگابایتی را تهیه کنند.

توجه به سرعت هسته حافظه رم: نکته‌ بسیار مهمی که در این بخش باید به آن توجه داشته باشید، مدیریت هزینه است. در واقع شما باید فقط برای خرید همان مقدار سرعت هسته‌ای که توسط مادربرد و پردازنده شما پشتیبانی می‌شود، هزینه کنید، نه بیشتر! سرعت حافظه محدود است و این محدودیت به‌خصوص در مورد پردازنده‌های رده‌پایین و جریان اصلی اینتل و چیپست‌های سازگار با آنها بیشتر نیز هست. برای مثال، اگر سیستم شما حداکثر از یک حافظه با سرعت 2666 مگاهرتزی پشتیبانی می‌کند، دلیلی ندارد بی‌جهت برای خرید یک ماژول رم گران‌قیمت 3600 مگاهرتزی یا سریع‌تر هزینه کنید.

در واقع حتی اگر این هزینه را هم متقبل شوید، نه تنها سرعت سیستم خود را افزایش نداده‌اید بلکه ممکن است آثار منفی هم مشاهده کنید. پیش از خرید رم حتما مشخصات فنی کامل و دقیق مادربرد خود را مشاهده کنید تا از حداکثر ظرفیت و سرعت پشتیبانی شده در خصوص حافظه‌های رم مطمئن شوید.

حافظه‌های رم سریع و تراشه گرافیکی مجتمع: اگر قصد خرید کارت گرافیک اختصاصی را برای سیستم جدیدتان ندارید و قرار است با همان تراشه گرافیکی مجتمع پردازنده‌تان به سراغ بازی‌ها بروید، هر چه حافظه خریداری شده سرعت بالاتری (در صورت پشتیبانی) داشته باشد، نرخ فریم بالاتری را دریافت خواهید کرد. اما از یک‌جایی به بعد هزینه کردن زیاد صرفا بر روی حافظه رم منطقی نیست و توصیه می‌شود به خرید یک کارت گرافیک اختصاصی فکر کنید.

بهینه نبودن نرم‌افزارها و بازی‌ها: خوب است بدانید که تعداد نرم‌افزارهایی که در عمل از مزیت کیت‌های حافظه با زمان تاخیر کمتر و سرعت بالاتر استفاده می‌کنند بسیار کم است. خوشبختانه تعدادی از بازی‌ها از این مزایا به نحو احسن بهره می‌برند و نرم‌افزارهای کاربردی مانند 7-zip و برخی از ابزارهای تخصصی تولید محتوای دیجیتال از حافظه‌های رم رده‌بالا به‌خوبی استقبال می‌کنند.

توصیه می‌کنیم پیش از خرید رم، در خصوص ابزارها و پلتفرم‌هایی که به‌صورت متداول از آنها استفاده می‌کنید تحقیق کنید و ببینید آیا با صرف هزینه بیشتر در واقعیت نیز بهبودی در عملکرد حاصل می‌شود یا خیر. اگر نرم‌افزارهای مورد استفاده به ظرفیت و سرعت رم حساسیت ندارند و در عین حال از یک کارت گرافیک اختصاصی نیز بهره می‌برید، بهتر است یک رم معمولی یا میان‌رده تهیه کنید و بودجه خود را برای خرید یک اس‌اس‌دی با ظرفیت بالاتر، پردازنده قوی‌تر یا یک کارت گرافیک قدرتمند اختصاص دهید.

دفع‌کننده‌های گرما و نورپردازی: به‌طور کلی، معمولا ماژول‌های رم در حالت عادی آنقدر تحت فشار قرار نمی‌گیرند که به دفع‌کننده‌های فلزی گرما نیازی داشته باشند. در واقع اگر ماژول‌ها را به‌صورت دستی اورکلاک نکنید، ممکن است گرمای ماژول هیچ‌گاه آنقدر زیاد نشود که سیستم خنک‌کننده مبتنی بر هوا (فن‌های کیس یا فن‌های مخصوص رم) قادر به دفع موثر حرارت ایجاد شده نباشد. نورپردازی و طراحی ظاهری نیز صرفا برای جلب توجه هستند و هیچ تاثیری بر روی عملکرد یک ماژول رم ندارند. بنابراین اگر ویژگی‌های ظاهری اهمیت چندانی برایتان ندارد، دلیلی وجود ندارد که از ماژول‌های رم با طراحی بسیار ساده‌ که عملا می‌توان اجزای موجود بر روی PCB آنها را مشاهده کرد، دوری کنید.

XMP در برابر SPD

SPD در واقع یک فناوری بسیار کاربردی در مادربردها است که به این قطعه سخت‌افزاری اجازه می‌دهد فرکانس و تایمینگ مناسب یک ماژول‌ رم را تشخیص دهد. این کار با خواندن اطلاعات ارائه شده توسط چیپ ROM موجود بر روی حافظه‌های رم انجام می‌شود. این چیپ با استفاده از یک جدول مخصوص تایمینگ برنامه‌نویسی می‌شود. این جدول توسط سازمانی به‌ نام JEDEC تدوین شده است. این سازمان در واقع از کمپانی‌های مختلفی که در زمینه‌ طراحی و تولید کنترلرهای حافظه، پردازنده، آی‌سی DRAM و مونتاژ نهایی فعالیت دارند، تشکیل شده است.

پروفایل‌ XMP اینتل در دنیای حافظه‌های رم بسیار آشناست. این پروفایل در واقع یک جدول اورکلاکینگ را هم به اطلاعات ارائه شده توسط رم اضافه می‌کند و با استفاده از این پروفایل‌ها گاهی اوقات می‌توان یک ماژول رم بسیار سریع مانند DDR4-4266 را در اختیار داشت، در حالی که عملا در تولید آن ماژول از تراشه‌های معمولی DDR4-2133 استفاده شده است. اگر مادربرد خریداری شده از پروفایل‌های XMP پشتیبانی می کند، معمولا می‌توانید به سراغ ماژول‌های رم با فرکانس متوسط و تایمینگ کمتر مانند DDR4-3200 CL14 بروید. مشکل اینجاست که اگر مادربردی از چنین پروفایلی پشتیبانی نکند، کاربر عملا با یک ماژول DDR4-2133 CL15 مواجه خواهد بود.

تمام کیت‌های رم که از تایمینگ ارتقا یافته بهره می‌برند برای تنظیمات مناسب و دستیابی به زمان‌های تاخیر موردنظر به پروفایل‌های XMP اینتل نیاز دارند.

چه تعداد ماژول رم؟

برای اینکه چینش دوکاناله را در پلتفرم‌هایی مانند سوکت AMD AM4 یا Intel LGA 1151 فعال کنید، باید حداقل از دو ماژول رم استفاده کنید. برای دستیابی به چینش چهارکاناله در پلتفرم‌های رده‌بالای AMD TR4 و Intel LGA 2066 نیز به چهار ماژول رم نیاز خواهید داشت. این ماژول‌ها می‌توانند به‌صورت Singel Rank (چیپ‌های حافظه فقط در یک سمت برد) یا Dual Rank (چیپ‌های حافظه در هر دو سمت برد) باشند.

پردازنده‌های نسل سوم رایزن موسوم به Ryzen 3000 برای نخستین بار نشان دادند که استفاده از ماژول‌های رم Dual Rank می‌تواند بهبود محسوس عملکرد در برخی نرم‌افزارها را به همراه داشته باشند. از سوی دیگر، پردازنده‌های اینتل سالهاست که این مزیت را به کاربران ارائه می‌دهند. بر اساس بررسی‌های انجام شده، برای دستیابی به مزیت ماژول‌های Dual Rank در هر کانال، شما می‌توانید از دو ماژول رم یا یک ماژول رم از نوع Dual Rank استفاده کنید. طبیعتا در حالت دوم شما حداقل یک اسلات رم اضافی در اختیار خواهید داشت که خصوصا در مورد مادربردهایی که به ازای هر کانال، یک یا دو اسلات رم ارائه می‌دهند بسیار حائز اهمیت است.

بنابراین، برای دستیابی به بهترین عملکرد، توصیه می‌شود در مادربردهایی که از چینش دوکاناله پشتیبانی می‌کنند به سراغ دو ماژول رم بروید و در مادربردهایی با چهار کانال رم نیز از چهار ماژول رم استفاده کنید. اگر توان خرید ماژول‌های رم Dual Rank را داشته باشید، می‌توانید به مزایای بیشتری مانند ظرفیت رم بالاتر و همچنین کمی عملکرد بهتر در برخی نرم‌افزارها نیز دسترسی پیدا کنید. به‌تازگی ماژول‌های رم جدید 32 گیگابایتی DIMM رده دسکتاپ معرفی شده‌اند و این یعنی شما می‌توانید تنها با دو ماژول به ظرفیت 64 گیگابایتی دسترسی پیدا کنید و اگر بودجه بیشتری دارید، با خرید چهار ماژول، 128 گیگابایت حافظه رم سریع در اختیار داشته باشید! بنابراین، دیگر نیازی نیست در خصوص سازگاری یا عدم سازگاری مادربرد با حافظه‌های رم سرور که معمولا قیمت بالاتری دارند، نگران باشید. در نهایت، پیش از خرید رم حتما بررسی کنید که مادربردتان حداکثر از چه ظرفیتی پشتیبانی می‌کند. ممکن است نیاز به به‌روزرسانی بایوس یا فرمویر مادربرد داشته باشید.

ماژول‌های DDR4-2666 برای چیپست‌های سری H و B اینتل

خوب است بدانید که اینتل امکان اورکلاک را فقط بر روی مادربردهای مبتنی بر چیپست سری Z (برای سیستم‌های رایج) و X (سیستم‌های رده‌بالا) ارائه می‌دهد. بدین ترتیب، کاربرانی که بودجه کافی ندارند، حوصله اورکلاک ندارند و یا به‌طور کلی تمایلی به خرید مادربردهای رده‌بالای سری Z یا X ندارند، باید به سراغ مادربردهای ارزان‌قیمت‌تر بروند. این مادربردها معمولا محدودیت‌هایی را به همراه دارند، برای مثال زمانی که از پردازنده‌ Core i5 یا بالاتر استفاده کنید، مادربرد حداکثر از ماژول‌های DDR4-2666 پشتیبانی می‌کند.

بسیاری از این مادربردها از فناوری XMP اینتل پشتیبانی می‌کنند و اگرچه این فناوری در حداکثر سرعت رم پشتیبانی شده توسط مادربرد تاثیری ندارد اما امکان دسترسی به پایین‌ترین تایمینگ در یک ماژول DDR4-2666 را میسر می‌کند. متاسفانه، در حال حاضر بازار ماژول‌های DDR4-2666 با تایمینگ کم بسیار کم‌رونق است و ماژول‌های رم با تایمینگ CL12 و CL13 اصلا تولید نمی‌شوند. در واقع تایمینگ CL15 در حال حاضر سریع‌ترین کانفیگی است که می‌توانید برای یک ماژول رم DDR4-2666 پیدا کنید.

DDR4-2400 برای Core i3 اینتل و پایین‌تر

پردازنده‌های رده‌پایین و ارزان‌قیمت اینتل محدودیت‌های مبتنی بر چیپست خاص خود را دارند که به‌طور خلاصه به آنها اشاره کردیم. این پردازنده‌ها حداکثر از ماژول‌های رم با سرعت DDR4-2400 پشتیبانی می‌کنند. در حال حاضر ماژول‌های رم با این فرکانس به‌صورت خیلی محدود در بازار وجود دارند و سریع‌ترین گزینه موجود تایمینگ CL14 را ارائه می‌دهد.

DDR4-2933، مشکل‌گشا

نکته مهم در خصوص ماژول‌های رم DDR4-2933 این است که در تمام نرخ‌ها کارآمد ظاهر می‌شوند. این ماژول‌ها می‌توانند در نرخ 11 x 133.333 فعالیت کنند که نرخ پایین‌تری نسبت به 15 x 100 در ماژول‌های DD4-3000 محسوب می‌شود. تعداد مادربردهایی که از این نرخ پشتیبانی می‌کنند بسیار زیاد است، چرا که این نرخ فوق‌العاده بوده و گزینه‌های موجود در بازار با تایمینگ CL15 نیز متنوع است.

اما پس از معرفی پردازنده‌های نسل دوم رایزن AMD، شایعاتی به‌گوش رسید که حاکی از مزایای ماژول‌های رم DDR4-3000 هنگام استفاده در کنار پردازنده‌های رایزن 2000 بودند. به همین دلیل، بسیاری از تولیدکنندگان خیلی سریع دست به کار شدند و حافظه‌های DDR4-3000 خود را مطابق با این پردازنده‌های جدید بهینه کردند. در نتیجه اکنون تعداد محدودی کیت‌های رم DDR4-2933 با تایمینگ Cl16 در بازار باقی مانده که اکثرا از نظر قیمت ارزش خرید مناسبی ندارند اما آن دسته از کاربرانی که به دنبال ماجراجویی هستند می‌توانند به‌جای کیت‌های DDR4-3000 با تایمینگ CL15 به سراغ DDR4-2933 بروند.

محدودیت‌ پردازنده‌های Ryzen

به‌طور پیش‌فرض، کنترلر حافظه در مادربردهای مبتنی بر چیپست AMD X570 زمانی که سرعت رم از DDR4-3600 عبور می‌کند، سرعت رم را به نصف کاهش می‌دهد. به همین دلیل، زمانی که در کنار پردازنده‌های رایزن از حافظه‌های رم DDR4-3733 یا بالاتر استفاده می‌شود، عملکرد سیستم افت می‌کند. بسیاری از کاربران پس از غیرفعال کردن سیستم محافظت پایداری، محدودیت‌هایی را در بازه فرکانسی DDR4-3733 تا DDR4-3866 گزارش دادند. اما واقعیت این است که این اختلاف سرعت بین فرکانس 3600 مگاهرتزی و مثلا 3866 مگاهرتز، به‌خصوص برای کاربران معمولی، اصلا محسوس نخواهد بود.

برای اینکه مقایسه بهتری بین ماژول‌های رم داشته باشید، در جدول زیر بهترین کیت‌های رم برای استفاده در پلتفرم‌های مختلف اینتل و ای‌ام‌دی را ارائه کردیم که با توجه به نوع چیپست و پردازنده مورد استفاده می‌تواند شما را در انتخاب حافظه رم بهتر، کمک کند. توجه داشته باشید که ماژول‌های رم درج شده در این جدول از بهترین به بدترین مرتب شده‌اند.

منبع: tomshardware