ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی چیست ؟

اگر به دنبال خواندن این مقاله هستید، حتما کلماتی مانند ارز دیجیتال، ارز مجازی، رمز ارز، ارز رمزپایه، ارز رمزنگاری شده و یا حتی رمزینه پول به گوشتان خورده است. در ابتدا باید بگوییم تمام این کلمات برگردان انگلیسی یک کلمه است و یک مفهوم را می‌رساند که آن همان کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) است. پس در ادامه با مواجه شدن با هریک از این کلمات مطمئن باشید که راجع به یک مفهوم صحبت می‌شود.

Cryptocurrency از دو عبارت crypto‌ به معنای رمز و currency به معنای ارز تشکیل شده است. به همین دلیل گاهی از معادل «رمزارز»، «ارز رمزگذاری شده» یا «ارز رمزینه» برای این مفهوم نیز استفاده می‌شود. ارز دیجیتال در واقع یک شکل الکترونیکی از پول است که به صورت رمزنگاری شده در اینترنت از یک نفر به فردی دیگر متصل می‌شود.

ارز دیجیتالی یک واسط برای مبادله، همچون دلار و دیگر ارزهای معمولی است، که به منظور تبادل اطلاعات دیجیتال که از طریق اصول رمزنگاری خاص میسر شده، طراحی شده است. در ادامه بطور کامل خواهیم فهمید که ارز دیجیتالی چیست و به چه دردی می خورد.

در ارزهای دیجیتال از رمزنگاری برای تضمین معاملات و کنترل ایجاد سکه های(کوین‌ها) جدید استفاده می شود. بیشتر ارزهای دیجیتال به منظور امنیت بالا، حذف واسطه ها و غیرقابل رهگیری بودن طراحی شده اند. بر خلاف بانکداری متمرکز، که در آن دولت ها از طریق فرایند چاپ پول نقد، ارزهایی مانند دلار را کنترل می کنند، دولت کنترلی روی ارزهای رمزنگاری شده ندارد زیرا آنها کاملا غیرمتمرکزند.

به طور ساده می‌توان گفت که ارز دیجیتال نوعی پول الکترونیکی است. در واقع ذخیره و انتقال این نوع ارز نه به صورت فیزیکی که به صورت الکترونیکی صورت می‌پذیرد. ارز دیجیتال به جای آن که در بانک‌ها اداره شود توسط کاربران خود در سرتاسر جهان اداره می‌شود. هیچ کس نمی‌تواند میزان حساب یا حساب‌ها را دست‌کاری کند چرا که همه‌ی شرکت‌کننده‌ها باید در شبکه‌ی ارز دیجیتال برای هر تراکنشی که صورت می‌پذیرد توافق کنند.

اولین ارز رمزگذاری شده، بیت کوین بود که در سال 2009 ایجاد شد. اما اکنون صدها ارز رمزنگاری شده وجود دارد که اغلب آنها را Altcoin می نامند. بیت‌کوین (Bitcoin)، اتریوم (Ethereum)، لایت کوین (Litecoin)، زدکش (Zcash) و ریپل (Ripple) از جمله بزرگ‌ترین نام‌ها در دنیای ارز دیجیتال یا همان کریپتوکارنسی Cryptocurrency هستند.

آیا ارزهای دیجیتال پشتوانه دارند؟

در نظام پایه طلا که از اواخر قرن نوزدهم میلادی تا دهه سوم قرن بیستم برقرار بود، طلا پشتوانه پول برخی از مهم‌ترین کشورهای جهان بود. از لحاظ تئوری اگر شما یک دلار را به بانک می دادید آنها بایستی به اندازه آن به شما طلا می دادند. ولی پس از فروپاشی نظام پایه دلار – طلا و شروع دوران شناوری ارزها از اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی، داشتن پشتوانه برای پول الزامی نیست، بلکه پشتوانه پول هر کشور تغییرات حساب‌شده و متناسب با تولید کالا و خدمات، در حجم پول کشور است که در این صورت، تورم مهار شده و ثبات در ارزش پول کشور برقرار می‌شود.

پشتوانه ارزهای دیجیتال نیز فرمول‌های ریاضی است. در سراسر جهان افراد از نرم‌افزارهای رایانه‌ای برای تولید آن استفاده می‌کنند. این فرمول ریاضی در اختیار همه است و هر کسی می‌تواند آن را بررسی کند. خود نرم افزار نیز منبع باز است. بنابراین هر کسی می‌تواند صحت عملکرد آن را تایید کند.

تفاوت پول معمولی با ارز دیجیتال چیست ؟

همانطور که در بخش قبل توضیح داده شد اولین تفاوت به پشتوانه این ارزها بر می گردد. بیشتر ارزهای دیجیتال بدون هر نوع پشتوانه فیزیکی منتشر می‌شوند. البته استثناهایی نیز در این میان وجود دارد. برای نمونه ارز دیجیتال «وان‌گرم» که توسط یک استارتاپ اماراتی عرضه شده و منطبق با قوانین شرعیت اسلامی است، دارای پشتوانه طلا است.

نکته ای که می بایست به آن توجه کرد محدود بودن عرضه ارزهای دیجیتال می باشد و در تعاریف اولیه این ارزها معمولا تعداد ارزها مشخص می شود به طور مثال بنیانگذاران بیت کوین از همان ابتدا تصمیم گرفتند مقدار بیت کوین‌هایی که می‌توان استخراج کرد را محدود کنند و این مقدار را روی ۲۱ میلیون قرار دادند. در واقع حجم بیت‌ کوین در دنیا در نهایت محدود بوده و فقط به ۲۱ میلیون می‌رسد.

دومین تفاوت پول معمولی با ارز دیجیتال به ساختار تراکنش‌ آنها مربوط می‌شود. در تراکنش‌های آنلاین بین دو نفر، یک واسطه (معمولا) بانک وجود دارد که بر آن نظارت می‌کند. اما نقل ‌و انتقال ارز دیجیتال بین دو نفر به صورت همتا به همتا صورت می‌گیرد. به جای وجود یک نهاد واسطه مرکزی (مثل بانک) درستی تراکنش در ارز دیجیتال توسط شبکه‌ای از کاربران که بر روی شبکه بلاک چین حضور دارند تایید می‌شود.

بازگشت ناپذیری تراکنش‌های ارز دیجیتال سومین تفاوت است. در حالت عادی و در خریدهای آنلاین، در صورت بروز مشکل و یا اعتراض پرداخت‌کننده، ‌امکان پیگیری و کنسل کردن تراکنش وجود دارد. اما تراکنش در ارزهای دیجیتال این طور نیست و در صورت انجام دیگر بازگشت‌پذیر نخواهد بود.

حفظ هویت کاربر تفاوت بعدی است. در تراکنش‌های معمول آنلاین، هویت کاربر احزاز می‌شود، اما در ارزهای دیجیتال هویت کاربر محفوظ می‌ماند. البته هر از گاهی اخباری در زمینه احتمال شناسایی هویت کاربران در این فضا نیز منتشر می‌شود. همچنین کارمزد تراکنش‌های ارز دیجیتال پایین‌تر از شیوه معمول بوده و یا حتی گاهی صفر است.

چه تعداد ارز دیجیتال وجود دارد و چه ارزشی دارند؟

طبق آمار وبسایت coinmarketcap.com در زمان نگارش این مقاله حدود 2100 ارز دیجیتال وجود دارند که ارزشی بیش از 210 میلیارد دلار دارند.

چرا ارزهای دیجیتال شهرت زیادی پیدا کرده اند؟

حفظ هویت کاربر، عدم نیاز به واسطه، کارمزد پایین و سرعت بالای انجام تراکنش از مهم‌ترین مزایای ارزهای دیجیتال به شمار می‌روند.

محدود بودن تعداد سکه های ارزها نیز می تواند دلیل دیگری برای رشد قیمت ارزها باشد.