اگر تاکنون به جستجو در شبکه گسترده وب پرداخته و یا قصد خرید رایانه قابل حملی را در سر داشته‌اید، حتماً به این نکته نیز پی برده‌اید که اختلافات موجود بر سر تلفظ کلمه “لپ‌تاپ (Laptop)” و یا “لبتاب (Labtob)” بسیار گسترده بوده و برخی با استناد به دلایل و مدارک مختلف نیز به دفاع از خود می‌پردازند، اما تلفظ صحیح و حقیقی دستگاه فوق چیست؟
مطمئناً پاسخ صحیح پرسش مطرح شده، بدون نیاز به مراجعه به منابع گوناگون و تحقیق و بررسی “لپ‌تاپ” می‌باشد، زیرا کلمه فوق در حالت کلی از زبان انگلیسی گرفته شده و در زبان فارسی و توسط افراد فارسی زبان نیز به‌صورت کاملاً عینی به شکل فوق مورد تلفظ قرار می‌گیرد، بنابراین از آنجایی که عبارت Laptop از دو مرتبه تکرار حرف P تشکیل شده و حرف B به هیچ عنوان در ساختار آن قابل مشاهده نمی‌باشد، لذا تلفظ آن به‌صورت “لبتاب” کاملاً اشتباه بوده و باید اصطلاحاتی در بیان آن توسط برخی صورت پذیرد. لازم به ذکر نیست که ترکیب دو عبارت فوق و تشکیل کلماتی تحت عنوان “لپ‌تاب (Laptob)” یا لب‌تاپ (Labtop)” نیز کاملاً اشتباه می‌باشد.
ریشه کلمه لپ‌تاپ تشکیل شده از دو عبارت Lap و Top بوده و تلفیق آن‌ها با یکدیگر تشکیل‌دهنده عنوان اطلاق یافته بر دستگاه می‌باشد. لپ در حالت کلی به بخش قرار گرفته در بین کمر و زانو در بدن انسان گفته شده و هنگام قرارگیری در حالت نشسته بر روی صندلی (قرار گرفتن کف پا بر روی زمین و زاویه 90 درجه ران نسبت به ساق) با وضوح بیشتری قابل درک می‌باشد. عبارت تاپ نیز بیانگر قسمت بالایی و یا فوقانی یک جسم و یا شی‌ء بوده و لپ‌تاپ نیز به معنای دستگاهی با قابلیت قرارگیری بر روی پای فرد هنگام نشستن بر روی صندلی است، بنابراین ایجاد هرگونه تغییر در تلفظ عبارات اشاره شده نمایانگر دگرگونی ریشه کلمه لپ‌تاپ می‌باشد.
صرفه نظر از موارد مختلف در توجیه اشتباه کلمه، یکی از دلایل این مهم به‌راحتی بیشتر تلفظ عبارت لبتاب باز می‌گردد، لذا ادای کلمه لپ‌تاپ نیازمند قرارگیری لب بالایی و لب پایینی بر روی یکدیگر و سپس خروج پرفشار هوا از میان آن‌ها برای تشکیل حرف “پ” می‌باشد، در حالی که انجام این عمل برای ادای حرف “ب” لازم نبود و انرژی کمتری جهت بیان آن نیازمند می‌باشد (به‌خصوص برای افراد ایرانی که علاقه بسیاری را نسبت به ساده‌سازی کلمات از خود نشان می‌دهند)، بر همین اساس برخی از صحیح بودن کلمه لپ‌تاپ اطمینان داشته، اما در مکالمات خود به دلیل راحتی بیشتر به استفاده از عبارت لبتاب می‌پردازند.
اکنون با تلفظ صحیح دستگاه قابل حمل فوق آشنایی پیدا کرده و دانستیم که ریشه تشکیل‌دهنده آن از تلفیق دو عبارت لپ و تاپ ایجاد شده است، ادامه نوشته را با پرداختن به دسته‌بندی‌های مختلف دستگاه نامبرده و تفاوت‌های موجود در بین آن‌ها پیش می‌بریم.
اگر تاکنون به تهیه و خرید یک لپ‌تاپ مبادرت ورزیده باشید، حتماً به این نکته پی برده‌اید که دستگاه فوق تحت عناوین مختلفی نظیر نوت‌بوک (NoteBook)، نِت‌بوک (Netbook)، اولترابوک (Ultrabook) و … به بازار عرضه شده است، اما آیا با خود اندیشیده‌اید که تفاوت‌های موجود در بین آن‌ها چیست و چگونه می‌توان به تمایز آن‌ها از یکدیگر پرداخت؟ دستگاه‌های اشاره شده در حالت کلی از ساختار و ساختمانی یکسان برخوردار بوده و صفحه نمایشگر تشکیل‌دهنده آن‌ها به لطف استفاده از لولاهای ظریف و منحصر به فرد با قابلیت چرخش نسبت به صفحه‌کلید قرار گرفته است، اما تفاوت‌های جزئی موجود که اصلی‌ترین آن به قابلیت حمل و نقل دستگاه باز می‌گردد نمایانگر تمایز محصولات از یکدیگر بوده و با شناخت آن‌ها به‌راحتی می‌توان به دسته‌بندی محصولات تحت عناوین گوناگون پرداخت.
دستگاه‌های پالم‌تاپ (Palmtop)
پالم‌تاپ‌ها در گذشته از محبوبیت بالایی برخوردار بوده‌اند، اما با پیشرفت فناوری و پای در میدان گذاشتن تلفن‌های همراه هوشمند، درصد گرایش به سمت و سوی آن‌ها پیوسته کاهش یافته و امروزه به محصولاتی کاملاً منسوخ و از چرخه تولید خارج شده مبدل گشته‌اند. دستگاه‌های فوق از صفحه نمایشگری در اندازه 6 تا 7 اینچ برخوردار بوده و یک نسخه از سیستم‌عامل Windows CE را به‌عنوان پلتفرم اصلی خود برای مصرف‌کنندگان به ارمغان آورده بوده‌اند، اما برخی از مدل‌های جدیدتر آن‌ها با توجه به به‌روزرسانی سخت‌افزاری خود قادر به پشتیبانی از ویندوز XP نیز بوده‌اند. تلفن‌های همراه هوشمند و تبلت‌ها امروزه به‌عنوان جایگزین دستگاه‌های پالم‌تاپ به شمار می‌روند.
دستگاه‌های نِت‌بوک (Netbook)
نِت‌بوک‌ها با توجه به صفحه نمایشگر 9 تا 10 اینچی خود از محبوبیت بالایی در میان مصرف‌کنندگان برخوردار بوده‌اند، اما عرضه محصول iPad از جانب کمپانی اپل در برهم زدن معادلات نقش ویژه‌ای را به خود اختصاص داده و دستگاه‌های فوق نیز امروزه به‌نوعی به خاطره‌ها پیوسته‌اند.
نِت‌بوک‌ها با پشتیبانی از سیستم‌عامل ویندوز و برخورداری از سخت‌افزارهای داخلی مطلوب، رفتاری کاملاً مشابه با رایانه‌های شخصی را فراهم آورده و اندازه مناسب صفحه‌کلید و تاچ‌پد نیز تجربه‌ای هم‌تراز با دستگاه‌های لپ‌تاپ را شبیه‌سازی کرده است. انجام کارهای روزمره نظیر تماشای فیلم‌های ویدئویی، جستجوی اینترنت، مطالعه و … توسط نِت‌بوک‌ها کاملاً امکان‌پذیر می‌باشد، اما اجرای بازی‌های رایانه‌ای و تدارک اقدامات محاسباتی سنگین از جمله نصب نرم‌افزارهای گسترده‌ای همچون فتوشاپ و … از عهده آن‌ها خارج بوده و مشکلات بسیاری را نظیر کاهش سرعت و … پدیدار می‌سازند.
دستگاه‌های اولترابوک (Ultrabook)
اولترابوک‌ها شاخه جدیدی از دستگاه‌های نوت‌بوک به شمار رفته و از کوتاه شده عبارت “Ultra-Portable Notebook” تشکیل شده‌اند. همان‌طور که از عنوان اطلاق شده بر آن‌ها قابل استنباط است، محصولات موجود در این دسته‌بندی در فاکتور حمل و نقل از برتری بسیاری نسبت به نوت‌بوک‌ها و لپ‌تاپ‌ها برخوردار بوده و به‌راحتی می‌توانند به مکان‌های مختلف منتقل شده و مورد استفاده قرار گیرند. سنگینی وزن اغلب اولترابوک‌ها کمتر از 1.5 کیلوگرم بوده و عدم پشتیبانی از درایو نوری نیز در کاهش میزان ضخامت آن‌ها مفید واقع شده است؛ علاوه بر آن صفحه نمایشگر محصولات فوق نیز در بازه 11 تا 15 اینچ متغیر می‌باشد.
از جمله دیگر مشخصه‌های تأثیرگذار در کاهش اندازه وزن دستگاه‌های اولترابوک می‌توان به پشتیبانی از حافظه‌های جامد SSD اشاره کرد. اغلب محصولات موجود در این طبقه بستر ذخیره‌سازی دائمی اطلاعات را بر پایه درایوهای جامد به ارمغان آورده و هارد دیسک در بین سخت‌افزارهای داخلی آن‌ها به چشم نمی‌خورد، بنابراین دقت به نکات فوق جهت تهیه و خرید محصول مناسب و مورد نظر پیشنهاد می‌شود.
دستگاه‌های نوت‌بوک (Notebook) و لپ‌تاپ (Laptop)
اصطلاح لپ‌تاپ در حالت کلی برای دستگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد که در مقایسه با نمونه‌های نوت‌بوک از اندازه بزرگ‌تری (ضخامت، طول، عرض و …) برخوردار بوده، اما از توانایی‌های محاسباتی و عملکردی لازم برای جایگزین نمودن یک رایانه شخصی رومیزی و قرارگیری بر روی پای فرد بهره‌مند می‌باشد. نوت‌بوک‌ها در ابعاد و ضخامت نهایی نسبت به لپ‌تاپ‌ها کمی کوچک‌تر بوده (مشابه با یک دفترچه یادداشت از منظر ضخامت) و با پشتیبانی از قابلیت‌های مشابه، تجربه‌ای کاملاً یکسان را فراهم می‌آورند، اما با پیشرفت فناوری و کاهش اندازه نهایی سخت‌افزارهای رایانه‌ای و لیتوگرافی تراشه‌های کامپیوتری، خط تمایز موجود در بین لپ‌تاپ‌ها و نوت‌بوک‌ها پیوسته تار و تارتر شده و دو اصطلاح فوق امروزه به‌صورت جایگزین برای یکدیگر توسط کارخانه‌های سازنده دستگاه‌های نامبرده مورد استفاده قرار می‌گیرد (این در حالی است که اصطلاح لپ‌تاپ توسط برخی از سازندگان به‌طور کامل از بین رفته و عبارت نوت‌بوک به‌عنوان جایگزینی در معرفی محصولات آن‌ها قرار گرفته است).
یک نوت‌بوک در حالت کلی تلفیقی از تمامی دیگر دستگاه‌های پیشتر اشاره شده به شمار می‌رود. هر محصولی که با توجه به مشخصات فنی خود نتواند در دسته‌بندی‌های فوق قرار گیرد به‌عنوان یک نوت‌بوک شناخته شده و دستگاهی منحصر به فرد به شمار می‌رود، بنابراین تعیین محدوده مشخصاتی برای آن‌ها غیرممکن محسوب می‌شود. اندازه صفحه نمایشگر یک نوت‌بوک در بازه 12 تا 18 اینچ متغیر است، ذخیره‌سازی دائمی اطلاعات توسط دیسک‌های سخت و یا تلفیقی از دیسک سخت به همراه درایو جامد انجام می‌پذیرد، وجود سخت‌افزار درایو نوری در ساختار آن قابل مشاهده بوده و با عنایت به مدل و حوزه قابل پوشش از بازار، می‌تواند سخت‌افزارهای داخلی قدرتمندی از جمله آخرین نسل از پردازنده‌های مرکزی و تراشه‌های شتاب‌دهنده گرافیکی جهت اجرای بازی‌های رایانه‌ای رایانه روز دنیا را در بطن خود نهان ساخته باشد. در صورتی که محصولی از مشخصات فوق برخوردار نباشد (به‌عنوان مثال سخت‌افزار درایو نوری در ساختار آن به چشم نخورد)، عرضه آن با برچسب اولترابوک بسیار محتمل است.
